Mareykanka si uusan horey u sameyn taariikhda oo dhan , wuxuu ku daabulayaa Bariga Dhexe , hantidiisa dagaal oo dhan , xilli markii u horreysay 6 diyaaradood oo nooca B-2 ah ee wax burburiya la geeyay saldhig ku yaalla jasiiradda Badweyntaa Hindiya ee Diego Garcia oo ah dhul uu maamullo Ingiriiska oo tan iyo sannadkii 1970 ay u adeegsanayeen Mareykanka iyo Ingiriiska saldhig milatari oo wada-jir ah. Saldhigga wuxuu awood u leeyahay in laga qaado weerarro istaraatiji ah oo lagu beegsanaysan karo dal kasta oo ku yaalla bariga dhexe , iyadoo aan loo baahan adeegsiga hawada dal kale , wuxuuna ku tuusan yahay Iran.
Wargeyska Mareykanka ka soo baxa ee Wall Street Journal, wuxuu ku warramay saldhigyada Mareykanka ee Yurub iyo Bariga Dhexe in laga dareemayo dhaqdhaqaaqyo maalmihii la soo dhaafay, kuwaasoo barbar socday digniino ay is dhaafsadeen Tehran iyo Washington. Warbixintu waxaa kaloo lagu sheegay tobannaan diyaaradood oo kuwa hawada ku siiya diyaaradaha dagaalka shidaalka ee KC-135 oo ay weheliyaan diyaaradaha xamuulka qaada ee Boeing C-17 iyo diyaaradaha howlgallada sahanka iyo basaaska ee Boeing P-8 Poseidon, in ka badan 8 diyaradood ee nooca xambaara bambooyinka culus ee B-52H inay qeyb ka yihiin hantida dagaal ee Mareykanka uu geeyay Bariga Dhexe.
Sawirro dayax-gacmeedka uu qaaday ayaa sidoo kale lagu arkay markabka burburiyaha Mareykanka ee USS Carl Vinson (CVN-70) iyo dhowr maraakiib kale ee Carrier Strike Group One (CSG-1) , iyagoo ka sii gudbaya dhanka galbeed ee badda Sulu ee Filibiin, una sii socda Bariga Dhexe, xilli gobolka ay ku sugnaayeen maraakiibta kale ee Mareykanka
Warbixinta Wall Street Journal, waxaa kaloo lagu daahqaaday in nidaamka difaaca Mareykanka ee Patriot loo geeyay saldhigtada milatariga ee Mareykanka ku leeyahay Bariga Dhexe iyo xulafadiisa.
Taliyaha taliska dhexe ee ciidanka Mareykanka (CENTCOM) , Jen. Michael E. Kurilla ayaa isaguna tagay saacadihii dambe ee shalay Telaabiib, halkaa oo uu kula kulmay saraakiisha Israa’iil, oo la sheegay inuu warbixin ka siiyay dhaqdhaqaaqa uu Mareykanka ka wado Bariga Dhexe.
Muxuu la xiriira dhaqdhaqaaqan?
Warbaahinta Mareykanka iyo Bariga Dhexe , waxay ku warramayaan inay jirto surtagalnimada duullaan uu Mareykanka ku qaadayo Iran , waxayna sheegeen dhaqdhaqaaqa inuu muujinayo wax ka badan cadaadis , arrinta aan waxbadan laga ogeyn waa waxa ku qoran warqadda ay Iran u dirtay toddobaadkii hore Mareykanka ee looga jawaabay warqadii hore ee Trump.
Iyadoo ay jirto walaaca laga qabo duullaan uu Mareykanka ku qaadi karo Iran , ayaa telefishinka Israa’iil ee Channel 14 oo lagu sheego inuu maalgeliyo Netanyahu , waxaa xalay laga sii daayay warbixin lagu sheegay ; “Weerar ballaaran oo lagu qaadayo Iran, oo aan horay loo arag tan iyo dagaalkii labaad ee adduunka, ayaa dhawaan billaan doona.”
Warbaahinta Israa’iil, ayaa sidoo kale ku warramayaa inay jirto kala aragti duwanaasho ka dhex jirta waddamada Bariga Dhexe oo la xiriirta duullaan lagu qaado Iran, si loo burburiyo barnaamijkeeda nukliyeerka iyo gantaallada , halka ugu badan ee kala duwanaasha aragtiyadeed ay ka jirto waa waddamada khaliijka, si cad Sacuudiga iyo Imaaraadka ayaa usoo bandhigaya cabsida ay ka qabaan weerar kasta oo dhibaato gaarsiiya Iran inay ka aargoosanayso weerarro ay ku soo qaado saldhigyada Mareykanka oo ay suragal tahay inay sidoo kale khasaare gaarto kaabayaasha kale ee dhaqaalaha.
Sarkaal ka tirsan dawladda Iran ayaa dhankiisa u sheegay wargeyska Wall Street Journal; “Waxaan beegsan doonnaa saldhigyada Mareykanka ee gobolka, askari kasta oo Mareykan ahna wuxuu noo noqonayaa bartilmaameed.”
Iran waxay heysataa gantaallo xambaari kara madaxyo wax burburiya iyo diyaaradaha aan duuliyahan lahayn oo beegsan kara saldhig kasta oo Mareykanka ku leeyahay Bariga Dhexe , nooc kasta oo duullaan iyo weerarro aargoosi ah oo Mareykanka iyo Iran ku dhex mara bariga dhexe , waxaa lagu sheegay saameyntooda inay gaari karto meel kasta oo ka tirsan caalamka , sabab la xiriira dagaalka waxaa ka dhalanaya in la xiro marinnada ugu muhiimsan ganacsiga oo uu ku jiro marinka Faaris. Gantaallada ku hoobanaya dalalka khaliijka ayaa sidoo kale dunidda gelinaya burbur dhaqaale oo lagu khiyaasayo midkii ugu sarreeyay tan iyo dagaalkii labaad ee adduunka.
Saraakiisha Iran ayaa dhankooda sheegay inay ku jiraan heegan sare , la-taliyayaasha sare ee hoggaamiyaha Iran oo uu ku jiro Cali Larijani, ayaa la sheegay inay kullamo joogto ah la qaadanayaan Khamenei, oo ay u sheegeen sida ay lagama maarmaan u tahay inay Iran ku dhaqaaqdo tijaabada bambada nukliyeerka, iyadoo wakaaladda wararka Iran ee Fars News ay sheegtay inuu si toos ah Cali Larijani ugu sheegay Khamenei, in Trump si ka duwan Iran ula macaamilayo Waqooyi Kuuriya, taasina ay la xiriirto heysashada nukliyeerka , si loo gaaro dheelitirna looga baahanyahay Iran inay bannaanka usoo saarto bambada nukliyeerka.
Waraysi uu Axaddii siiyay Larijani, telefishinka Iran ee IRINN TV, ayuu sidoo kale wuxuu ku sheegay ; “ Haddii Mareykanka ama Israa’iil ay sameeyaan khaladka duqeymaha Iran, waxay nagu qasbi doontaa inaan u gudubno jihada dhismaha hubka nukliyeerka.”
Duullaan ka dhan ah Iran , wuxuu leeyahay saameyn ka baxsan Bariga Dhexe;
Wakaaladda wararka Ruushka ee TASS, ayaa baahisay hadal ay ka soo xigatay fallanqeeye Ruushka ah oo u sheegay duullaan kasta oo lagu qaado Iran , inuu isku beddeli karo dagaal daba-dheeraada oo gaaraya meelo ka baxsan Bariga Dhexe , wuxuu markaa tilmaamay duullaankaa inuu soo dedejin karo Shiinaha inuu qaado weerar ka dhan ah Taiwan, halka Ruushkana uu ku sii soconayo dagaalka Ukraine , isagoo arkaya in iska horimaad kasta oo Mareykanka uu ku lug leeyahay ay ku biiri karaan dalalka Yurub, taa oo dib usoo celinaysa iskaashigooda. Duullaanka ka dhanka ah Iran, waxaa kaloo fallanqeeyahan uu ku sheegay inuu horseedayo burburkii dhaqaale ee ugu sarreeyay oo caalamka uu wajahayo , mana la helayo hab lagu kala adkaado, maaddama mar kasta oo Iran ay arkayso burbur weyn oo gaaraya ay ballaarin karto dagaalka , iyadoo beegsanaysa kaabayaasha dhaqaalaha dalalka bariga dhexe ee xiriirka la leh Mareykanka.
Ma garanaysaa saameynta darran cidda ay gaarayso?
Dhab ahaantii gobolka lagu dagaallamayo ee la burburinayo dhaqaalihiisa iyo marinnada la xirayo ee ganacsiga , waa dhuunta ay ka neefsadaan dhulalka ay Soomaalidu deggantahay , sabab la xiriirta ganacsiga Soomaalida wuxuu ku xiran yahay bariga dhexe , xaalad kasta oo daba dheeraatana waxay gelinaysa macaluul iyo burbur nolaleed, inta aysan xabbadu soo gaarin haddii aysan si istaraatiji ah oo qorsheyaal looga hortagayo saameynta la imaan, markaa waxaa badan suragalnimada inay la kulmaan; cuno , shidaal iyo dawo la’aan.
Isgoyska lagu suganyahay, wuxuu halis gelinayaa xasilloonida caalamka , dabkuna wuxuu gaari karaa goob kasta , qolo kasta tabarteeda iyo ku tashigeeda marxaladan, ayaa sahay u ah oo ay ku dheeraysan karaan jiritaankooda.
W/Q Iman Jamac
