Dowladaha Masar, Somalia iyo Eritreya ayaa qorsheynaya iney sameystaan isbaheysi cusub oo ka dhan ah Itoobiya kaasoo la filayo in looga dhawaaqo magaalada Qaahira sida ay sheegayaan warar laga helayo ilo wareedyo lagu kalsoon yahay.
Madaxweyne Isaias Afwerki ayaa shalay la gaarsiiyey casuumad uu ka helay Madaxweyne Abdel Fattah El-Sisi ka dib booqasho uu Asmara ku tagay wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Arrimaha Dibadda Masar Sameh H. Shoukry.
Intii lagu guda jiray kulan ka dhacay Asmara xalay fiidkii, Madaxweyne Isaias iyo Mudane Sameh H. Shoukry waxay ka wadahadleen muhiimadda wadatashiga u dhexeeya Erteriya iyo Masar caqabadaha hadda jira ee gobolka iyo caalamka.
Wafdigan ka socda Masar ayaa sidoo kale casuumaad dhowaan soo gaarsiiyey Madaxweynaha Somalia Xassan Shiikh ka dib booqasho ay ku yimaadeen Muqdisho.
Xassan Shiikh ayaa maanta ka sheegay hadal uu ka jeediyey Villa Somalia in Itoobiya ay si cad ula dagaalami doonaan hadii ay qaado talaabo ay ku fulineyso heshiiskii ay la gashay Somaliland ee qeyb looga siinayey badda Somalia.
Warar soo baxaya ayaa sheegaya in dowlada Somalia ay qorsheyneyso iney xiriirka u jarto Itoobiya, ciidankoodana amar ku siiso iney kaga baxaan dalka muddo aad u kooban, waxaana meelaha ay ka baxaan ciidamada Itoobiya la geyn doonaa ciidamo ka socda dalalka Masar iyo Eritreya.
Labadaas dowladood ayaa la sheegay iney aqbaleen iney Somalia keenaan ciidamadii bedeli lahaa kuwa Itoobiya ka dib markii Madaxweyne Xassan Shiikh uu dhowaan booqday Asmara, dhinaca kalena uu wadahadal khadka telefanka kula qaaatay madaxweynw Siisi
Masar iyo Itoobiya ayaa waxaa ka dhexeeyey muddo dheer khilaaf adag oo la xiriira biyo Xireenka laga dhisayo webiga Niil oo Masar ay u aragto inuu hoos u dhigayo saamiga biyaha dalkeeda gaaraya.
Eritreya iyo Itoobiya ayaa iyana mudooyinkan xiriirkooda uu sii xumaayey ka dib markii RW Abiy Ahmed uu falaagada Tigray la galay heshiis nabadeed oo uusan kala tashan Eritreya oo dagaalka ka caawineysay, sidoo kale Eritreya ayaa shaki xoogan ka muujisay hadalada uu mudooyinkan jeediyey Abiy Ahmed ee sheegaya inuu xoog iyo xeelad ku doonayo dalkiisa inuu bad helo.
Xiisadda Itoobiya iyo Soomaaliya ayaa bilaabatay 1-dii bishan kadib markii ay is-afgarad kala saxiixdeen Itoobiya iyo Somaliland kaasoo mas’uuliyiinta Somaliland sheegeen inuu u horseedayo inay Itoobiya aqoonsato iyadoo taas beddelkeedana Somaliland ay dhul 20km oo bad ah ka kiraynayso Itoobiya.
Soomaaliya ayaa kasoo horjeesatay is-afgaradkaasi oo ay sheegtay inuu xadgudub ku yahay madaxbannaanida iyo midnimadeeda dhuleed, waxayna Soomaaliya u tixgelisa Somaliland qayb ka mid ah Soomaaliya.
Laakiin dhinaca kale Itoobiya iyo Somaliland labaduba waxay difaaceen is-afgaradka. Somaliland waxay ku sheegtay war saxaafeed ay toddobaadkan soo saartay in dawladda Soomaaliya ay turjumaad qalad ah ka bixinayso is-afgaradkaasi, Somaliland-na aysan ka mid ahayn Soomaaliya, sida war saxaafadeedkaas lagu sheegay.
Heshiiskan saddex geesoodka ah ee dhexmaraya Masar Somalia Itoobiya ayaa haddii uu hirgalo waxaa uu khal khal xooggan ku abuuri doonaa dowlada Itoobiya oo haatan lugaha kula jirta dhibaatooyin iyo dagaalo looga soo horjeedo oo ka socda gudaha dalkaas.
