Iran ayaa sheegtay Khamiista in ay dil toogasho ah ku fulisay maxbuus lagu helay danbi lagu eedeeyay in uu galay mudaaharaadyada dalka oo dhan ka socda, kaasoo ah kii ugu horeeysay oo xukun dil ah oo ay fulisay Tehran.
Xukunka dilka ah ayaa imaanaya iyadoo maxaabiista kale ay sidoo kale wajahayaan suurtagalnimada in lagu xukumo dil toogasho ah ku lug lahaanshahooda mudaaharaadyada, oo bilowday bartamihii bishii Sebtembar, markii ugu horeysay oo ay ka caroodeen booliska anshaxa ee Iran. Mudaaharaadyadu waxay noqdeen mid ka mid ah caqabadaha ugu cuslaa ee soo wajaha Iran tan iyo 1979kii markii uu Kacaankii Islaamiga ahaa la wareegay talada dalkaas.
Dhaqdhaqaaqayaasha ayaa ka digaya in kuwa kale sidoo kale la dili karo mustaqbalka dhow, iyagoo sheegay in ugu yaraan toban qof ilaa hadda lagu xukumay dil toogasho ah oo lagu eedeeyay inay ku lug lahaayeen banaanbaxyada.
Daldalaadda “waa in lagala kulmo falcelin xooggan haddii kale waxaan wajihi doonaa xukunno maalinle ah oo ka dhan ah dibad-baxayaasha,” ayuu qoray Mahmood Amiry-Moghaddam, oo ah maamulaha kooxda u dhaqdhaqaaqa xuquuqda aadanaha ee fadhigeedu yahay Oslo. “Dilkan waa in uu leeyahay cawaaqib degdeg ah oo ficil caalami ah.”
Wasiirka arrimaha dibadda ee Jarmalka Annalena Baerbock ayaa barteeda Twitter-ka ku cambaaraysay xukunka dilka ah ee Shekari, iyada oo sheegtay in “xusuusiga taliska Iran uu ku hayo bini’aadantigu waa mid aan xad lahayn.”
Wakaaladda wararka Mizan, oo ay maamusho garsoorka Iran, ayaa ku sheegtay ninka la toogtay inuu ahaa Mohsen Shekari. Waxay sheegtay in lagu xukumay Maxkamadda Kacaanka ee Tehran, oo sida caadiga ah qabta kiisas albaabadu u xiran yihiin. Maxkamadaha ayaa si caalami ah loogu dhaleeceeyay in aysan ogolayn in dadka la maxkamadeynayo ay doortaan qareenadooda ama xitaa ay arkaan cadeymaha lagu soo oogay.
Shekari ayaa lagu eedeeyay inuu xiray waddo ku taal Tehran uuna ku weeraray baangad xubin ka tirsan ciidamada ammaanka, kaasoo u baahday tolliin dhaawaciisa, sida ay wakaaladdu sheegtay.
Warbixinta Mizan ayaa sidoo kale sheegtay in Shekari uu sheegay in nin ay garanayaan uu u soo bandhigay lacag si uu u weeraro ciidamada ammaanka.
Dowladda Iran ayaa muddo bilo ah isku dayeysay inay eedeyso – iyadoon soo bandhigin caddeyn – in dalal shisheeye ay kiciyeen xasillooni darada. Dibad-baxayaasha ayaa sheegay inay ka careysan yihiin burburka dhaqaalaha, booliiska gacma-culus iyo awoodda caqiidada ee wadaaddada Islaamka ee dalka.
Mizan wuxuu sheegay in Shekari la xiray Sebtembar 25, ka dibna lagu xukumay 20-kii Nofambar isagoo lagu eedeeyay “moharebeh,” oo ah erey Farisi ah oo macnihiisu yahay “dagaal ka dhan ah Ilaah.” Eedeymahaas waxaa lagu soo oogay kuwa kale tobannaan sano laga soo bilaabo 1979 waxayna xambaarsan tahay ciqaab dil ah. Mizan ayaa sheegay in racfaan uu qareenka Shekari ka qaatay xukunka uu fashilmay.
Iran ayaa waxaa gilgilay mudaaharaadyo tan iyo 16-kii Sebtember dhimashadii gabar la oran jiray Mahsa Amini oo 22 jir ah, taasoo dhimatay ka dib markii ay xireen booliska anshaxa ee dalkaas ka dib markii lagu eedeeyey iney si aan munaasib aheyn u xiratay xijaabka.
Ugu yaraan 475 qof ayaa lagu dilay mudaaharaadyada iyadoo ay socdaan hawlgallo adag oo xagga ammaanka ah, sida ay sheegeen Dhaqdhaqaaqayaasha Xuquuqda Aadanaha ee Iran, tan iyo markii ay bilawdeen mudaaharaadyada in ka badan 18,000 oo qof ayay mas’uuliyiintu xireen.
Xafiiska Shabakada Allbanaadir.com
Muqdisho Somalia
Allbanaadir@live.com
